Veel gestelde vragen over werk, geld en uitkering

Ja. Als u een bijstandsuitkering krijgt, bent u verplicht om naar werk te zoeken en aangeboden werk te aanvaarden. U moet solliciteren naar bijna alle soorten werk. De wet noemt dit algemeen geaccepteerd werk, oftewel werk dat door vrijwel iedereen als normaal wordt gezien. Illegaal werk of werk waarvoor minder wordt betaald dan het geldende minimumloon valt daar bijvoorbeeld niet onder. Zo moet u ook banen aannemen die niet aansluiten bij uw opleiding of werkervaring. Ook bent u verplicht om, zolang u nog geen werk hebt, mee te werken aan activiteiten die werk in de toekomst wel mogelijk maken.

In bepaalde gevallen is tijdelijke ontheffing van de arbeidsplicht mogelijk. Uw consulent werk beoordeelt of er dringende redenen zijn voor een tijdelijke ontheffing.

De plicht om te gaan werken geldt ook voor alleenstaande ouders. De gemeente houdt er wel rekening mee dat u het werk moet combineren met de zorg voor uw kinderen. Kinderopvang biedt meestal voldoende uitkomst. Alleenstaande ouders met de zorg voor een kind dat jonger is dan vijf jaar, kunnen een verzoek indienen voor ontheffing van de plicht tot werken.

Wie een bijstandsuitkering ontvangt, heeft een aantal arbeidsverplichtingen. Deze zijn gericht op het vinden van betaald werk. De gemeente verwacht dat u:

• meewerkt aan trajecten naar werk via de gemeente
• aangeboden werk aanvaardt en behoudt
• ervoor zorgt dat u uw kennis en vaardigheden verbetert en bijhoudt
• zoekt naar vacatures, solliciteert en staat ingeschreven bij uitzendbureaus
• ervoor zorgt dat uw uiterlijk, kleding en gedrag netjes zijn en dat deze het behouden van werk of arbeidsactiviteiten niet tegenwerken
• niet alleen naar werk zoekt in uw eigen woonplaats, maar ook in uw regio
• bij werkaanbod tot maximaal 3 uur per dag (1,5 uur heen en 1,5 uur terug) reist met het openbaar vervoer (of op andere wijze). U mag dit werk niet weigeren
• gaat verhuizen als het niet mogelijk is om binnen 3 uur reizen per dag werk te vinden, maar wel elders voor tenminste een jaar met een beloning tenminste net zo hoog als uw bijstandsuitkering.

Vrijgesteld van deze arbeidsverplichtingen zijn:

• Alleenstaande ouders met de volledige zorg voor 1 of meer kinderen tot 5 jaar. Zij moeten hiervoor een verzoek indienen bij hun gemeente. Wel moeten zij gebruik maken van de voorzieningen van de gemeente, gericht op arbeidsinschakeling.
• Mensen die niet kunnen werken (duurzaam en volledig arbeidsongeschikten).

Als u ontheffing krijgt van uw arbeidsverplichtingen, moet u voor uw uitkering nog wel voldoen aan uw re-integratieverplichting. Dat betekent dat u er alles aan doet om zo snel mogelijk wel weer aan het werk te gaan. Bijvoorbeeld door een opleiding te volgen.

Als u de arbeidsverplichtingen en afspraken niet nakomt, krijgt u een maatregel. Dat betekent tijdelijk een lagere uitkering of helemaal geen uitkering. De gemeente is verplicht deze maatregelen uit te voeren, tenzij er omstandigheden zijn waardoor iemand buiten zijn of haar schuld de verplichtingen niet na kan komen. Dit bepaalt uw consulent werk.

Een re-integratietraject bestaat uit activiteiten die uw kans op betaald werk te vergroten. U kijkt samen met uw consulent werk welke activiteiten het beste bij u passen. U maakt samen een plan van aanpak, ook wel re-integratieplan genoemd. Hierin staat precies wat u gaat doen. Bijvoorbeeld:

• een cursus of opleiding volgen
• een participatieplaats
• vrijwilligerswerk

Uw consulent werk ondersteunt u tijdens uw re-integratietraject.

Als u jonger bent dan 27 jaar, dan moet u terug naar school. Als dat niet mogelijk is, dan kunt u (tijdelijk) een bijstandsuitkering krijgen. Zodra u een bijstandsuitkering aanvraagt, maakt uw consulent werk samen met u een re-integratieplan. In dit re-integratieplan staat onder andere:

• hoe u de mogelijkheden van een opleiding kunt onderzoeken;
• hoe u uw kansen op betaald werk kunt vergroten, bijvoorbeeld met een cursus of een werkstage;
• wat uw consulent werk daarbij van u verwacht, en
• hoe uw consulent werk u daarbij gaat helpen.

Als de bijstandsuitkering wordt toegekend, moet u zo spoedig mogelijk beginnen met de activiteiten die in uw plan van aanpak staan.

Bent u jonger dan 27 jaar en wilt u een uitkering aanvragen? Dan moet u eerst 4 weken zoeken naar werk of een opleiding, voordat u een aanvraag voor een bijstandsuitkering kunt indienen.

Wat moet u doen?

U moet in de komende vier weken de mogelijkheden onderzoeken om weer naar school te gaan of om te gaan werken. We verwachten dat u daarvoor een aantal dingen doet:

Voor werk:

• U schrijft zich als werkzoekende in bij UWV.
• U maakt een werkmap aan op www.werk.nl.
• U maakt een curriculum vitae (cv) en plaatst deze op www.werk.nl.
• U schrijft zich in bij minimaal vijf uitzendbureaus.
• U zoekt vacatures in de krant, via www.werk.nl en andere vacaturesites.
• U solliciteert minimaal drie keer per week.
• U houdt een lijst bij van alle sollicitaties. Hierop vermeldt u:
  - de datum van de sollicitatie
  - de functie waarnaar u hebt gesolliciteerd
  - naam, adres en telefoonnummer van de werkgever
  - het resultaat van de sollicitatie. Vermeld bij een afwijzing ook de reden voor de afwijzing.
• U bewaart de bewijsstukken van sollicitaties (brieven, e-mails) en laat deze zien als u een bijstandsuitkering aanvraagt.

Voor school:

• Verzamel alle schooldiploma’s en (deel)certificaten inclusief cijferlijsten, vanaf het voortgezet onderwijs.
• Hebt u gestudeerd? Zoek dan ook de toekenningsbeschikking en de beëindigingsbeschikking studiefinanciering van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs).

Zoeken naar een geschikte opleiding? U kunt gaan praten met:

• het ROC;
• het RMC (Regionaal Meld- en Coördinatiepunt voortijdig schoolverlaten) voor een bindend studieadvies;
• of een studiedecaan van uw oude school of opleidingsinstituut.

Kijk ook eens op www.lerenenwerken.nl of op www.studiekeuze123.nl.
Zorg dat u een bewijs krijgt van het ROC, RMC of andere opleiding dat u een gesprek hebt gehad.

Deze bewijsstukken moet u tonen als u een bijstandsuitkering aanvraagt.

Bent u door een beperking niet in staat om te solliciteren, te werken of om een opleiding te volgen? En hebt u hiervan bewijsstukken? Laat die dan zien. Zonder bewijs is uw beperking geen geldige reden om niet naar werk of een opleiding te zoeken.

Hoe gaat het verder?

Lukt het u echt niet om werk te vinden? Hebt u echt geen mogelijkheden meer om naar school te gaan of te studeren? Dan moet u na de zoekperiode van 4 weken, direct contact opnemen met de afdeling Inkomen om een bijstandsuitkering aan te vragen.

Neem alle bewijsstukken die u in deze vier weken hebt verzameld mee naar het gesprek.

De gevraagde bewijsstukken zijn noodzakelijk om het recht op uitkering te kunnen beoordelen. Als u geen bewijsstukken hebt, kan de gemeente Olst-Wijhe het recht op uitkering niet vaststellen en krijgt u geen uitkering.

Als na de zoektermijn van vier weken blijkt dat u zich niet of niet voldoende hebt ingespannen om werk te vinden, bestaat er géén recht op een bijstandsuitkering. Wilt u toch een bijstandsuitkering? Dan moet u zich opnieuw melden bij de gemeente Olst-Wijhe. Er gaat dan een nieuwe zoektermijn van vier weken in.

Als u niet direct na de zoekperiode van 4 weken contact opneemt met de afdeling Inkomen, gaat de afdeling Inkomen ervan uit dat uw aanvraag voor een bijstandsuitkering niet door hoeft te gaan. Als daarna blijkt dat u toch een uitkering wilt aanvragen dan moet u zich opnieuw melden. Er gaat dan een nieuwe zoektermijn van vier weken in.

Geen uitkering tijdens de zoekperiode

U mag tijdens de zoekperiode van vier weken nog geen bijstandsuitkering aanvragen. U hebt ook geen recht op een voorschot. Krijgt u na de zoekperiode een uitkering toegekend? Dan gaat deze in vanaf de eerste dag van de zoekperiode.

Bent u een alleenstaande ouder met de volledige zorg voor 1 of meer kinderen tot 5 jaar? Dan kunt u vrijstelling van de sollicitatieplicht aanvragen als u zelf volledig voor uw kind(eren) zorgt. De periode dat u niet naar werk hoeft te zoeken is maximaal 5 jaar. Deze 5 jaar moet u wel gebruiken om uw kansen op werk te vergroten. Daarvoor maakt u samen met uw consulent werk een re-integratieplan.

Beschut werk is bedoeld voor mensen die alleen kunnen werken als zij hierbij intensieve begeleiding krijgen en als het werk en de werkomgeving voor hen is aangepast. Als de gemeente wil weten of beschut werk voor u de enige mogelijkheid is om te werken, gaat u voor een advies naar UWV. U kunt ook zelf bij UWV een advies vragen voor beschut werk. UWV bepaalt of u voor beschut werk in aanmerking komt. En als dat zo is, dan regelt de gemeente voor u een beschutte werkplek. Hier voert u in uw eigen tempo eenvoudige taken uit. U krijgt hierbij begeleiding.

No-riskpolis

Als een werknemer ziek wordt, moet de werkgever het loon maximaal 2 jaar gewoon doorbetalen. Als u als werknemer met een arbeidsbeperking ziek wordt, dan kan uw werkgever met de no-riskpolis een vergoeding voor uw loonkosten krijgen. Uw werkgever hoeft dan niet bang te zijn dat hij kosten voor u maakt, terwijl u door ziekte niet kunt werken. UWV voert de no-riskpolis uit voor de gemeente.

Loonkostensubsidie is geld van de gemeente voor werkgevers die iemand met een arbeidsbeperking in dienst nemen. Kunt u door een beperking minder goed werken? Dan stuurt de gemeente u naar een arbeidsdeskundige, bijvoorbeeld van UWV. Die bekijkt of u een arbeidsbeperking heeft. Als dit zo is, dan kunt u samen met de gemeente een betaalde baan zoeken. Heeft u die gevonden? Dan bekijkt uw werkgever op uw werkplek wat u in een uur of dag kunt doen en wat u daarmee zou kunnen verdienen. Dit is uw loonwaarde. Waarschijnlijk gaat u eerst een paar maanden werken. Uw werkgever en de gemeente stellen pas na die maanden uw loonwaarde vast. Deze proefperiode mag maximaal 6 maanden duren.

Loon en subsidie

U krijgt voor het werk vanaf de start een volledig uurloon betaald. Dit is het minimumloon of het cao-loon. Voor het verschil tussen uw loonwaarde en het loon dat u betaald krijgt, krijgt uw werkgever loonkostensubsidie.

De gemeente vergoedt dus een deel van uw loon. Wordt uw loonwaarde nog niet meteen vastgesteld? Dan krijgt uw werkgever voor de proefperiode een loonkostensubsidie van 50% van het minimumloon.

Zodra uw loonwaarde bekend is, wordt de subsidie aangepast aan uw loonwaarde.

Loonwaarde opnieuw vaststellen

Uw loonwaarde hoort bij de baan die u hebt. Gaat u ander werk doen? Dan moet uw loonwaarde opnieuw worden vastgesteld. Blijft u hetzelfde werk doen? Dan wordt uw loonwaarde alleen als dat nodig is opnieuw bekeken en vastgesteld. Uw werkgever kan zo lang als dat nodig is loonkostensubsidie voor u ontvangen.

Veel studenten hebben een bijbaan om hun studie te kunnen betalen. Als student met een beperking kunt u dit niet altijd. Misschien komt u in aanmerking voor een individuele studietoeslag.

Uitkeringsspecificatie

Een uitkeringsspecificatie laat zien hoe een uitkering is berekend. U ziet bijvoorbeeld welke inkomsten zijn verrekend en hoeveel vakantiegeld er wordt gereserveerd. De uitkeringen worden iedere maand uitbetaald. Na de uitbetaling van de uitkering ontvangt u de uitkeringsspecificatie in uw brievenbus.

Wijzigingsformulier

Gaat u samenwonen of trouwen? Studeren of vrijwilligerswerk doen? Deze wijzigingen zorgen ervoor dat uw recht op bijstand verandert. Een wijziging kan ervoor zorgen dat uw bijstandsuitkering lager wordt of dat u recht heeft op een hogere bijstandsuitkering. Wijzigingen geeft u door met het wijzigingsformulier.

Voorbeelden van wijzigingen in uw leef- of werksituatie die u moet doorgeven:

• U gaat samenwonen of trouwen.
• Uw kind of iemand anders gaat bij u wonen.
• Uw kind of iemands anders in uw huis gaat op een ander adres wonen.
• U heeft inkomen of heeft hier recht op. Het kan gaan om betaald werk, maar ook als u voor iemand klust of op kinderen oppast moet u dat melden; u meldt dit ook als u er niet voor betaald krijgt.
• U gaat studeren, stage lopen of vrijwilligerswerk doen.
• U heeft vermogen gekregen, bijvoorbeeld door een erfenis.
• Gaat u op vakantie of naar het buitenland? Dit moet u doorgeven.

Inkomstenformulier

Als u naast de uitkering inkomsten uit arbeid ontvangt, brengen wij die wij in mindering op uw uitkering. De inkomstenverrekening gebeurt vaak achteraf. Hierover bent u door uw contactpersoon geïnformeerd. Om de verwerking van uw inkomstenverrekening goed te laten verlopen, vragen wij u om altijd het inkomstenformulier dat u van ons ontvangt in te leveren, samen met de loonstrook en/of loonstroken die u voor de betreffende maand moet aanleveren. Wij verzoeken u alles in één keer aan te leveren.

Wilt u uw inkomstenformulier met bijbehorende loonstroken op één van de volgende manieren bij ons aanleveren?

• Per post
• Afgeven aan één van de balies
• Mailen naar onze algemene e-mailadres.

Waar regelt u het?

U kunt voor vragen contact opnemen met het team Werk, Inkomen en Zorg van de gemeente.

Ook bij de balies in het gemeentehuis in Wijhe of in het Holstohus in Olst kunt u met uw vraag terecht. De medewerkers noteren dan uw gegevens en binnen 2 werkdagen neemt een medewerker van team Werk, Inkomen en Zorg contact met u op.

U ontvangt een uitkering van de gemeente. Die mag u vragen daarvoor een tegenprestatie te doen. Die tegenprestatie bestaat uit onbetaald werk dat nuttig is voor de samenleving.

Wat zijn de kenmerken van een tegenprestatie?

• Een tegenprestatie bestaat uit activiteiten met de volgende kenmerken:
• Het zijn activiteiten voor een paar uur per dag of per week.
• Het zijn activiteiten voor enkele weken of maanden, dus niet voor lange tijd.
• Het is geen werk waarvoor u eigenlijk betaald moet worden. Het mag dus geen 'gewone baan' zijn.
• Het hoeft geen activiteit te zijn waarmee u uw kansen op betaald werk vergroot, zoals bij een participatieplaats of vrijwilligerswerk vaak wel het geval is.
• Maar de activiteit mag uw kansen op betaald werk ook niet in de weg zitten.
• En het moeten activiteiten zijn die u in staat bent om te doen. Dat wil zeggen dat de gemeente bij een tegenprestatie rekening moet houden met:

-lichamelijke of psychische beperkingen,
-de zorg voor (jonge) kinderen,
-de zorg voor een hulpbehoevende partner of familielid (mantelzorg),
-uw beheersing van de Nederlandse taal en
-de reistijd van uw huis naar de werkzaamheden.

Bespreek met de gemeente wat voor soort activiteiten u zou kunnen doen en wat voor u mogelijk is en wat niet.

Voorbeelden van tegenprestaties

• Koffie schenken in een wijkcentrum.
• Leesouder zijn op school.
• Het opknappen van speelplekken in de wijk.
• Taalmaatje zijn voor mensen die nog geen Nederlands spreken.
• Na een storm de takken van wandelpaden in het stadspark verwijderen en ander klein natuuronderhoud.

Wat gebeurt er als ik geen tegenprestatie wil doen?

Als de gemeente van u een tegenprestatie vraagt, maar u wilt hieraan niet meewerken, dan kunt u een maatregel krijgen. Dat betekent dat u één of enkele maanden een lagere uitkering krijgt.